लताताई सकट जीवन परिचय

लताताई सकट: सामाजिक परिवर्तनाच्या लढ्यातील प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व

प्रस्तावना

लताताई सकट यांचे जीवन सामाजिक न्याय, समानता आणि मानवतेच्या सेवेसाठी अर्पित होते. त्यांनी वंचित, शोषित आणि दुर्बल घटकांसाठी अखंड संघर्ष केला. त्यांच्या कार्याला अधिक व्यापक आणि प्रभावी स्वरूप देण्यासाठी विलास रूपवते यांनी त्यांना मोठे मार्गदर्शन केले. विलास रूपवते हे आंबेडकरी चळवळीतील एक महत्त्वाचे कार्यकर्ते होते आणि त्यांनी वंचित समाजाच्या न्यायासाठी लढे उभारले. त्यांच्या पुढाकाराने विलासभाऊ रूपवते प्रतिष्ठान स्थापन करण्यात आले, ज्याद्वारे समाजसेवेचे कार्य पुढे नेण्यात आले.

विलास रूपवते यांच्या मार्गदर्शनाखाली लताताई सकट यांना महाराष्ट्र निराधार देवदासी महिला संघटना या संस्थेच्या अध्यक्षपदी नेमले गेले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली त्यांनी संपूर्ण महाराष्ट्रभर अनेक आंदोलनांचे नेतृत्व केले, शिवाजी पार्क (दादर) येथे भव्य रॅलींचे आयोजन केले, तसेच सरकारपर्यंत दुर्बल घटकांचे प्रश्न पोहोचवले. या संघर्षात विलास रूपवते यांचे सहकार्य त्यांना सतत लाभले.

१. बालपण आणि पार्श्वभूमी

लताताई सकट यांचा जन्म २४ मे १९६४/१९६५ रोजी मुंबईतील घाटकोपर, माता रमाबाई आंबेडकर नगर येथे झाला. त्यांनी लहानपणापासूनच समाजातील अन्याय आणि अत्याचार अनुभवले.

आर्थिक संघर्ष

लहान वयातच त्यांनी कुटुंबाच्या उपजीविकेसाठी घरकामे, दूध वाहून नेणे यांसारखी कामे केली.

शैक्षणिक आणि सामाजिक जागरूकता

शैक्षणिक सुविधांची कमतरता असूनही, लताताई सकट यांनी समाजसेवेची वाट धरली. त्यांच्या कठीण आयुष्यातील अनुभवांनी त्यांना सामाजिक जाणीव आणि स्वावलंबनाची प्रेरणा दिली.

२. प्रेरणा आणि विचारधारा

लताताई सकट यांना बालपणापासूनच सामाजिक चळवळीचे भान होते.

महान व्यक्तिमत्त्वांची छाया

छत्रपती शिवाजी महाराज, महात्मा फुले, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, माता जिजाऊ, सावित्रीबाई फुले, अण्णाभाऊ साठे यांचे विचार त्यांच्यावर प्रभावी होते.

आंबेडकरी चळवळीचा प्रभाव

त्यांच्या रक्तामध्येच आंबेडकरी विचारधारेचा वारसा होता. दलित आणि दुर्बल घटकांवर अन्याय झाल्यास त्या संघर्षासाठी पुढे सरसावल्या.

सामाजिक समरसता

लताताई सकट यांनी विधवा, देवदासी, निराधार, अशिक्षित महिला तसेच आराधी, जोगती, वाघ्या-मुरळी, गोधळी, परित्यक्ता, किन्नर, सेक्स वर्कर, आदिवासी आणि दलित समुदायांसाठी न्यायाची मागणी केली. त्यांच्या कार्याचा उद्देश प्रत्येकाला त्याचा हक्क मिळावा, हा होता.

३. सामाजिक कार्य आणि संघर्ष

लताताई सकट यांनी संपूर्ण जीवन वंचितांसाठी समर्पित केले.

स्थलिक स्तरावर काम

गाव, तालुका, जिल्हा पातळीवर जाऊन त्यांनी दुर्बल घटकांच्या समस्या जाणून घेतल्या.

आंदोलन आणि मोर्चे

शिवाजी पार्क येथे रॅली, निदर्शने, उपोषणे आणि आंदोलनांचे नेतृत्व केले. स्थानिक प्रशासनासमोर त्यांनी दुर्बल घटकांचे प्रश्न मांडले.

संघटनात्मक बांधणी

विलास रूपवते यांच्या नेतृत्वाखाली, ‘विलासभाऊ रूपवते प्रतिष्ठान’ व ‘महाराष्ट्र निराधार देवदासी महिला संघटना’च्या माध्यमातून त्यांनी समाजसेवा केली.

४. संस्थात्मक कार्य आणि सामाजिक प्रभाव

महाराष्ट्र निराधार देवदासी महिला संघटना

या संघटनेच्या माध्यमातून त्यांनी विधवा, देवदासी आणि अशिक्षित महिलांसाठी आर्थिक मदत, न्याय आणि हक्क यासाठी लढा दिला.

आंदोलनातील सहभाग

समाजातील अन्याय आणि अत्याचारांविरुद्ध त्यांनी अनेक आंदोलनांमध्ये नेतृत्व केले.

५. पुरस्कार, सन्मान आणि सामाजिक ओळख

सन्मानपत्रे आणि पुरस्कार

लताताई सकट यांना सावित्रीबाई फुले, माता रमाई, अण्णाभाऊ साठे, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, महात्मा फुले यांचे नाव असलेले पुरस्कार मिळाले.

‘दिवंगत लताताई सकट पुरस्कार योजना’

विलास रूपवते यांनी महाराष्ट्र सरकारकडे या पुरस्कार योजनेच्या मंजुरीसाठी प्रयत्न केले.

६. जीवनातील संघर्ष आणि सामाजिक बदल

आर्थिक व सामाजिक आव्हाने

घरच्या आर्थिक अडचणींमुळेही त्यांनी समाजसेवा सोडली नाही.

सामाजिक बदलातील योगदान

त्यांनी सामाजिक रूढी, अंधश्रद्धा आणि अन्यायाविरोधात संघर्ष करत समाजाला नवी दिशा दिली.

७. निधन आणि वारसा

लताताई सकट यांचे निधन ९ फेब्रुवारी (२०११/२०१९) रोजी झाले.